Zo maak je zelf Bokashi

Een derde van onze wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt voort uit ons voedselsysteem. Van al het voedsel wordt ruim 33 procent verspild. In Nederland verspillen we per persoon 33 kilogram aan eten per jaar. Een van de dingen die je hiertegen kunt doen is een composthoop maken in je tuin.

Als je hier niet de tuin voor hebt is zelf bokashi maken met een emmer wellicht een goed alternatief. Hiermee maak je van je keuken- en (gekookte) etensresten een soort Pokon: mest voor je planten en tuin. Doe je mee om voedselverspilling tegen te gaan?

Wat is bokashi?
Bokashi is een manier om organische keukenafval en etensresten te verwerken tot voeding voor je (kamer)planten. Bokashi is een Japans woord en betekent: goed gefermenteerd organisch materiaal. Fermentatie is een anaeroob proces, dus zonder zuurstof uit de lucht te halen en zonder gasuitstoot. Het gebeurt in een luchtdichte emmer. Je mengt je keukenresten met een bokashi-starter (tarwezemelen met micro-organismen) en zo komt het fermentatieproces op gang. Dit in tegenstelling tot het traditionele composteren: bij dat proces zijn aerobe bacteriën betrokken, komt warmte vrij en ontstaan er gassen zoals methaangas en CO2. Met zelf bokashi maken, spaar je dus het milieu. Het gebeurt immers in een afgesloten emmer.

Hoe maak je zelf bokashi?
Door de tarwezemelen met micro-organismen bij je keukenresten in de bokashi-emmer te doen, zullen de keukenresten fermenteren en krijg je uiteindelijk je bokashi in vaste en vloeibare vorm. Door de bokashi voor je planten en grond te gebruiken, verhoog je het aantal vitamines en organische zuren in de bodem en is de bodem beter bestand tegen schadelijke bacteriën en schimmels.

Zelf bokashi maken is een fluitje van een cent en gaat als volgt:

• Koop twee bokashi-emmers en een bokashi-starter (tarwezemelen). Een emmer kun je voor rond de 15 euro krijgen en 2 kilo starter voor 20 euro. Daar doe je een heel jaar mee.
• Op de bodem van de emmer strooi je een beetje bokashi-starter (20 gram).
• Vervolgens doe je de keukenresten in de emmer. Deze resten druk je aan met een stamper.
• Daar strooi je dan weer wat bokashi-starter op.
• Dit proces herhaal je tot de emmer vol is.

Wat mag er allemaal in de emmer? Dit zijn verse etensresten, dus niet verrot of verschimmeld. Alle stronken, schillen van fruit en groente, brood, deeg, koffiefilters, theezakjes, vis, vlees, botjes en kliekjes. Ja, je leest het goed, gekookte etensresten mogen er ook in. Dit in tegenstelling tot de composthoop.

Plantvoeding en mest
Twee keer per week kun je, via het kraantje onder aan de emmer, sap tappen: dit is de ‘Pokon’ die je gebruikt als plantenvoeding door het te vermengen met water (1/100). Overtollig sap kun je in wasbakken en wc’s gooien. Het heeft een reinigende en ontstoppende werking.
Een volle emmer heeft nog tien dagen nodig om te fermenteren, liefst bij een temperatuur van 18 graden. In de tussentijd kun je met de tweede emmer verder gaan. Als de bokashi na tien dagen fermenteren klaar is, kun je het als kunstmest gebruiken in je tuin. Dit doe je door het in te graven. Door er een laagje aarde overheen te leggen, gaat het fermentatieproces onder de grond verder. Als je direct wilt planten, kun je dat het beste net náást de ingegraven bokashi doen. Wil je er overheen planten, wacht dan een week of twee. Je kunt per jaar 1-2 kilo bokashi per m2 verwerken in je tuin.
Ook in potten, bakken en teilen kun je bokashi gebruiken. Vul ze met een laagje grind (drainage), laagje tuinaarde, laagje bokashi en eindig met een laagje tuinaarde. Na een week of twee kun je planten. Kruiden, bonen, mais, rucola, bietjes, meiraapjes en bloemen doen het er prima op.

Kort en goed: het zelf maken van bokashi is eenvoudig, en goed te doen als je in bezit bent van een kleine keuken en tuin. Het is een fijne praktische manier om dagelijks bij te dragen aan zero waste, voedselverspilling en vermindering van CO2-uitstoot. En het is een heerlijk gevoel dat je overgebleven gekookt eten niet weggooit maar omzet in plantenvoeding en mest, waardoor de waardevolle voedingstoffen weer nuttig worden hergebruikt.

Bron: Dit artikel is geplaatst in Wijkkrant Tuindorp-Oost nummer 2, jaargang 29 (juni 2023)