De wijk digitaal weerbaar maken

Steeds meer stadsgenoten worden slachtoffer van digitale oplichting zoals phishing of vriend-in-noodfraude via WhatsApp. De Gemeente Utrecht wil inwoners daarom alert maken op cybercriminaliteit en stelt hiervoor Stadsmakers Digitale Veiligheid aan. Onze buurtgenoot Liesbeth Schut is een van die vrijwillige stadsmakers. Ze woont al vijfentwintig jaar op de Naberlaan en is een betrokken bewoner. Zo coördineerde zij daar achttien jaar lang het groenbeheer. Liesbeth werkt in het ICT-team van de faculteit ‘Wiskunde, Natuur- en Sterrenkunde en Informatica’ bij de Universiteit van Amsterdam (UvA).

‘Een familielid van mij is vorig jaar opgelicht via WhatsApp, ze dacht collegegeld over te maken aan een van haar kinderen’, vertelt Liesbeth. ‘En op de UvA namen we een aantal jaren terug allerlei maatregelen nadat de Universiteit van Maastricht was gehackt en losgeld moest betalen. Digitale oplichting kwam zo dichtbij, het kan je dus zomaar overkomen.’ Toen ze een oproep van de gemeente las om stadsmaker Digitale Veiligheid te worden, meldde Liesbeth zich dan ook aan. Ze wil meehelpen om buurtbewoners meer bewust te maken van cybercriminaliteit.

Stadsmaker Digitale Veiligheid 
Liesbeth volgde eerste een training waarin allerlei vormen van digitale oplichting werden besproken. ‘De politie vertelde dat ze steeds meer meldingen krijgen, het is een probleem in Utrecht en er gaat een hoop geld in om.’ In Breda werkten ze al met stadsmakers, die stad diende als voorbeeld. De taak van de stadsmaker is het bewustzijn vergroten door je wijk actief te informeren. Liesbeth woonde twee trainingen voor ouderen bij, een daarvan bij de Derde Helft op Hercules. ‘Deelnemers kregen daar handige tips waarvoor je niks ingewikkelds hoeft te doen’, zegt Liesbeth. ‘Post geen vakantiefoto’s op social media als je nog weg’ bent bijvoorbeeld. Het was een leuke cursus, deelnemers waren enthousiast.’ 
Liesbeth wil in samenwerking met het wijkbureau ook dergelijke trainingen in Tuindorp-Oost organiseren, om mensen die kwetsbaar zijn voor digitale oplichting te informeren. Daarvoor willen de stadsmakers voorlopig aansluiten bij georganiseerde seniorengroepen, zoals een bewonersvereniging. Groepen die graag training in digitale veiligheid willen krijgen, kunnen dat laten weten via redactie@tuindorpoost.nl.

Tips voor veilig internetten 
Wat kun je zelf doen om veilig online te zijn?

• Gebruik sterke wachtwoorden of een wachtwoordzin en nooit dezelfde wachtwoorden voor verschillende accounts. Doe de wachtwoordkraaktest.
• Wacht niet met updates die worden voorgesteld, doe ze meteen. Kwetsbaarheden in de software worden gerepareerd, waardoor je beter beveiligd bent.
• Maak back-ups van belangrijke documenten en van bestanden die je dierbaar zijn zoals foto’s.
• Kijk uit met wifi, log alleen in bij sites met een slotje en schakel automatisch verbinden uit.
• Let op weblinks in een mail, ga er met je muis overheen om te zien naar welk mailadres de link toegaat. En kijk of er een slotje voorstaat. Op checkjelinkje.nl kun je controleren of een weblink veilig is.
• Kijk uit voor phishing, dat is een mail met meestal een algemene begroeting, een dringende boodschap en een link erin.

Verschillende bibliotheken in Utrecht hebben digitale spreekuren waar je met vragen terechtkunt. Kijk voor een overzicht op bibliotheekutrecht.nl.

In het internetcafé van buurtcentrum De Leeuw kunnen senioren terecht met vragen over onder andere computers, mobiele telefoons en online veiligheid. Zie seniorenweb.nl.

‘Meer bewustwording en op een paar dingen letten is al winst’, sluit Liesbeth af. ‘Kennis, houding en gedrag zorgen ervoor dat je veilig kunt zijn.’

Andere stadsmakers Digitale Veiligheid: Olaf de Wit, Erik en Ilse Meuringe.