Een goede buur: Hans van Lunteren
Beeldend kunstenaar Hans van Lunteren is initiatiefnemer van het project ‘Toevallig Groen, zaailingen van de stad’, dat sinds september loopt in heel Utrecht. Van Lunteren legt uit dat dit project laat zien dat stedelijk groen zich ook op natuurlijke wijze kan ontwikkelen.
Groen hoeft volgens hem niet altijd aangeplant te worden. “Met het project Toevallig Groen, zaailingen van de stad, willen we de kwaliteit en de schoonheid van natuurlijk groen in stedelijk gebied laten zien en ook hoe dit door veel bewoners gewaardeerd wordt zodat spontaan ontkiemde bomen en heesters niet zomaar weggehaald worden. Het opnemen van natuurlijk groen in het stedelijk groenbeheer kan een belangrijke bijdrage gaan vormen in die oh zo noodzakelijke vergroening van onze stad.”
ZaailingenPocketPark
In een border van het Noordse Park aan de Kokkenhoflaan, naast het voetbalveldje, ontwikkelen bewoners samen met Hans van Lunteren een ZaailingenPocketPark.
Een ZaailingenPocketPark is een klein park dat openbaar toegankelijk is en waarin de spontaan opkomende planten, bomen en heesters onderdeel kunnen worden van de groeninrichting. ZaailingenPocketParkjes kunnen worden aangelegd op kleine, onregelmatige stukjes grond, op braakliggende terreinen, langs wegen of zelfs op parkeerplaatsen.
Eind 2019, zo verteld van Lunteren, kwamen een aantal bewoners bij mij met de vraag wat te doen met die verwilderde border aan de Kokkenhoflaan waar braam en brandnetel weelderig groeiden. Toen ik ze vertelde over het principe van een ZaailingenPocketPark waarin je niets plant of zaait maar vormgevend sturing geeft aan wat de natuur vanuit zijn eigen dynamiek voortbrengt werden ze enthousiast en sinds die tijd werken wij hieraan. Deze vormgevende manier van groenonderhoud bestaat voornamelijk uit maaien en snoeien.
Boetseren
Van Lunteren: “Vier ochtenden in het jaar bekijken we gezamenlijk het gebied hoe het zich ontwikkelt. We overleggen dan met elkaar welke stukjes we gaan maaien, welke zaailingen we laten staan of juist weghalen of waar we een doorkijkje willen gaan snoeien. Zoals een bewoonster opmerkte: ‘Het onderhoud hier is meer een vorm van boetseren met spontaan opgekomen natuur.’”
“Soms hebben bepaalde planten wat meer aandacht nodig. Dan plukken we het andere groen eromheen weg. Schoffelen doen we niet, we proberen de bodem zoveel mogelijk met rust te laten zodat de pioniersgewassen zoals distel, zuring, melde, perzikenkruid en brandnetel langzaam verdwijnen en er een gevarieerder beplanting kan gaan groeien.”
Er zit slechts een lichte sturing in deze manier van groenbeheer, volgens Hans. “Je moet in stedelijk gebied de natuur niet ongeremd zijn gang laten gaan maar je moet zoeken naar een vorm van ‘in gesprek gaan’ met de natuur en met de natuurlijke dynamiek van de plek. Je neemt dan een heel andere houding aan dan wanneer je de natuur probeert te bedwingen. Toevallig groen is te vinden in de hele stad, maar je moet je ogen ontwikkelen om dat te leren zien en ook te leren waarderen.”
Plan maken
Hans van Lunteren begeleidt het groepje bewoners aan de Kokkenhoflaan zo dat ze naar verloop van een paar jaar zoveel ervaring hebben opgedaan met hoe om te gaan met natuurlijk groen dat ze zelf het beheer (weer) ter hand kunnen nemen.
Voor wie plannen heeft voor een ZaailingenPocketPark, of bereid is om in gesprek te gaan met de natuur in de wijk, heeft Van Lunteren een handige tip. “Neem vooral contact op met de wijkopzichter groenbeheer van je wijk. Die staan open voor veel soorten van bewonersinitiatieven en kennen de juiste wegen om ervoor te zorgen dat het een hanteerbaar project wordt.”
In 2021 staat de eigen wijk centraal. We werken vanuit huis, we gaan thuis uiteten en ook de vrije tijd vieren de meesten op hun eigen adres. Onze wereld wordt kleiner, zou je denken. Maar is dat wel zo? Wij onderzoeken wat je in jouw eigen wijk allemaal kunt doen en wie je kunt ontmoeten. Want, zo leert het spreekwoord, beter een goede buur dan een verre vriend.
