Hoe de straat je broodnodige beweging kan belemmeren

In het vorige bericht over bewegen met beperkingen vertelde Lucy hoe moeilijk het is om van A naar B te komen als je moeilijk loopt en hoe je vaak een tocht van te voren moet plannen. Moet ik trappen af? Zijn er liften? Gaat de roltrap niet te snel?

Maar Maria kan haar broodnodige beweging niet eens plannen: vrijwel elke keer dat ze de deur uitgaat wordt ze belemmerd door bekende obstakels. En die obstakels zijn meestal losliggende trottoirtegels en  fietsen.

Ik loop met haar mee om te zien hoe dat er uit ziet. Het gaat erg langzaam, want Maria loopt voetje voor voetje met krukken. Een ongeluk zit vaak in een klein hoekje, maar in haar geval was het een klein beestje: een teek, achttien jaar geleden. Eerst dachten ze dat het MS was, maar toen bleek het de ziekte van Lyme.

De meeste sporten kan Maria tot haar spijt wel vergeten, net zoals Lucy, maar ze wil wel blijven fietsen en wandelen, al wordt dat haar niet bepaald makkelijk gemaakt. De  stoepen staan vol met fietsen. En omdat stoepen naar de straat toe aflopen, is het voor Maria erg moeilijk zich er omheen te wurmen. Omdat ze zo instabiel is, valt ze dan makkelijk om.

Ook fietsen is lastig: door diezelfde afwateringsconstructie loopt de straat vanaf het midden af. Dat is uiteraard noodzakelijk, maar daardoor heeft ze wel een stabielere fiets nodig. Die heeft ze dan ook: een aangepaste elektrische fiets met zijwielen, maar ondanks de langdurige bezwaarprocedure van  twee jaar is het ruim tien jaar geleden toch gelukt om daar van de gemeente het geld voor te krijgen.

Er is een prachtige oplossing om ook het wandelen te vergemakkelijken voor mensen zoals zij: de Alinker, een driewiel loop fiets voor volwassenen. Zoals de site vermeldt:  ‘het is een sociale gelijkmaker. Op de Alinker R-volution zit je rechtop, op ooghoogte met je omgeving. Dit maakt het mogelijk om bij de bovenste planken te komen, kunstwerken op ooghoogte te bekijken en je familie en vrienden te omhelzen vanuit een staande positie. De loopfiets maakt het mogelijk langere afstanden af te leggen met minder energie en is geschikt voor mensen met loop- en stabiliteitsproblemen, revalidatie, atleten en recreatieve gebruikers.‘ 

Een prachtige uitvinding dus! Maar er hangt wel een stevig prijskaartje aan: 2380 Euro. Vrienden van Maria zeggen dan: waarom vraag je die niet bij de gemeente aan? Dat zou zij best willen, maar de treurige regeling is dat je als gehandicapte maar één hulpmiddel vergoed krijgt.  En ze heeft al een aangepaste fiets gekregen. Of gekregen: uiteindelijk betaal je die zelf. De gemeente verstrekt  een renteloze lening. 

En dus moet Maria op haar wandelingen maar hopen dat ze niet teveel gehinderd wordt. Door nalatigheid van de gemeente: losliggende, opstaande, onregelmatige tegels, zand op straat, uitdijend groen dat niet bijgehouden is en daardoor een eind uitsteekt. Of door leuke siertegels en tegels met een boodschap die helaas ook glad zijn.  Maar dat zijn belemmeringen waarvan je mag hopen dat de gemeente er iets aan doet – ze beweren tenslotte dat de inrichting van de wijk prioriteit heeft - maar die doorgaans niet onverwacht zijn. De Beweegvriendelijke Wijk is bovendien opgericht om het bewoners mogelijk te maken en te stimuleren te gaan bewegen. En dat begint natuurlijk bij een veilige en begaanbare inrichting van de straat en de buurt. 
Belemmeringen die voortkomen uit de onachtzaamheid van haar mede-wijkbewoners zijn dat wel: fietsen die haar de weg versperren. Of fietsers die over de stoep rijden. En als dat e-bikers zijn gaat dat nog met een noodgang ook. 

Natuurlijk moeten mensen hun fiets voor de deur kwijt kunnen, maar moet dan dwars over de stoep? Of rijen dik? Of kriskras tegen een lantaarnpaal?

Als je met een kinderwagen loopt kom je dit soort belemmeringen natuurlijk ook tegen. Maar dat duurt dan een jaar ofzo en daarna vergeet je het weer. 

Maria moet altijd wel weer even diep ademhalen om moed te vatten, maar ze belt wèl aan bij mensen die het zo bont maken dat ze er nauwelijks langs kan. Die zijn over het algemeen direct bereid hun fiets beter neer te zetten, maar vaak staan de week erna die fietsen er weer net zo. 

Tijdens onze wandeling laat ze zien hoe dat gaat en ja, de goede wil is er zeker wel. Maar je staat er niet bij stil hoe jouw gedrag het normale leven van een ander kan verstoren. 

Al langer loopt ze met het idee rond om de buurtbewoners daarop te attenderen zonder alsmaar aan te moeten bellen. Gewoon met een vriendelijk verzoek op kaartjes  om aan die sta-in-de-wegs te hangen. Eigenlijk zou dat in de hele stad moeten en het is natuurlijk een enorme klus voor één persoon. Ik vond het een heel goed idee en ik vroeg me af of er geen mensen zijn die haar daarbij zouden willen helpen. 

Gisteren ontmoette ik tijdens een wandeling in het kader van Utrecht in Dialoog (zie elders in deze Nieuwsbrief)een vrouw die met stokken liep vanwege een spierziekte. Zij vertelde me dat er een stichting is die de belangen van Utrechters met een handicap behartigen, SOLGU. Op de site zag ik dat ze acties hadden georganiseerd rond juist dit thema. Maar dat ging dan om graffiti en tegels met een boodschap op de stoep. Hopelijk vormden geen van beide belemmeringen op zichzelf! 

Maar afgezien daarvan kun je je afvragen of een directe, confronterende actie zoals Maria die voor ogen heeft niet veel meer zoden aan de dijk zet. Als de gemeente kaartjes aan onze fiets hangt, zijn we echt wel alert: als we niet reageren verdwijnt onze fiets anders als weesfiets. ? Het zou dan wel een heel ander ontwerp moeten zijn dan de weesfietskaartjes, omdat je die niet echt bekijkt voordat je ze snel van je fiets verwijdert. Het zou een leuke opdracht kunnen zijn voor studenten van de grafische vormgeving of design: een herkenbaar beeld en een vriendelijke, uitnodigende oproep.

Is dit niet ook een taak voor de gemeente en/of SOLGU?  Wie ziet wel iets in zo’n actie en zou daar aan mee willen werken?